ANONİM ŞİRKETLERİN AVUKAT BULUNDURMA ZORUNLULUĞU

Bu yazıda anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu üzerinde durulacaktır. Geçmiş olduğumuz yıllarda birçok anonim şirketin avukat bulundurmamasından dolayı çok büyük meblağlarda idari para cezası ödemek durumunda kalınmıştır. Bu para cezalarının dayanağının ne olduğuna, hangi durumlarda avukat bulundurma zorunluluğunun olduğuna ve avukat bulundurulmadığı takdirde yaptırımının ne olacağına bu yazımızda değinilecektir. 

1136 sayılı Avukatlık Kanunu Avukatın Hak ve Ödevleri başlığı altında yalnız avukatın yapabileceği işler 35.maddede düzenlenmiştir. İstisnaları olmakla birlikte hukukumuzda kural olarak avukatla temsil zorunluluğu yoktur. İlgili kanunun 35. Maddesinin 3. Fıkrası 

‘’Dava açmaya yeteneği olan herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir…’’ 

şeklinde olup bu husus açıkça ortaya koyulmaktadır. Bunun istisnalarına örnek olarak CMK’da düzenlenen zorunlu müdafilik verilebilir. (CMK-150/3)’de şüpheli veya sanığın rızası olup olmamasına bakılmaksızın, alt sınırı 5 yıldan fazla hapis cezası gerektiren bir suçtan dolayı yapılan soruşturma veya kovuşturmada müdafi bulundurma zorunluluğu vurgulanır. Bir diğer istisna ise, Avukatlık Kanunu 35. Maddesinin 3. Fıkrasında açıkça belirtilmiştir.

 “…Ancak, Türk Ticaret Kanununun 272 nci maddesinde ön görülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorundadır...’’ (2008 yılı sonrasında 6102 sayılı TTK madde 332 de düzenlenmiştir.)

Türk Ticaret Kanunu’nun 332.maddesinin 

‘’Tamamı esas sözleşmede taahhüt edilmiş bulunan sermayeyi ifade eden esas sermaye ellibin Türk Lirasından ve sermayenin artırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi yüzbin Türk Lirasından aşağı olamaz. Bu en az sermaye tutarı Cumhurbaşkanınca artırılabilir.’’ 
şeklindeki 1. fıkrasında sermaye miktarları açıkça belirlenmiştir. Fıkranın son cümlesinde belirtildiği gibi bu sermaye tutarının alt sınırı Cumhurbaşkanınca artırılabilir. 25/11/2023 tarihli ve 32380 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, 24/11/2023 tarihli ve 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının eki ile anonim şirketlerinin en az esas sermaye miktarı 50.000 Türk Lirası’ndan 250.000 Türk Lirasına artırılmıştır. Dolayısıyla Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketlerin esas sermayesi 250.000 Türk Lirası’ndan 1.250.000 Türk Lirasına çıkarılmıştır. İlgili karar 1/10/2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Sözleşmeli bir bulundurma zorunluluğu olduğu halde avukat bulundurmayan anonim şirketler neyle karşılaşacaktır? Bu konuda bir yaptırım öngörülmüştür. Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesinin 
 ‘’…Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir…”’ 
Şeklindeki 3.fıkrasında bu konuyu yaptırıma bağlamıştır. 
.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        
‘’Dosyanın incelenmesinden; uyuşmazlığın, davacı şirket tarafından 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35.maddesinin üçüncü fıkrası gereği "şirkette sözleşmeli avukat bulundurmama" fiili nedeniyle Bursa Cumhuriyet Başsavcılığının 30/01/2020 günlü, İdari Yaptırım Defter No: ... ve İdari Yaptırım Karar No:... sayılı idari yaptırım kararı ile verilen 42.660,00 TL idari para cezasının…’’
                                                                                      (Danıştay 2.D. 2022/2076 E. 2022/3528 K. 09.06.2022 T.)

.                                                                                                                                                                                                                                                                                               
                                                
‘’...Dava, F1 Tekstil Ürünleri San ve Tic. A.Ş.'nin 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun 5728 sayılı Kanun'un 329 sayılı maddesi ile değişik 35/3. maddesi uyarınca 2010 yılının Eylül ayı ile 2013 yılının Temmuz ayı arasında sözleşmeli avukat bulundurma yükümlülüğüne uygun davranmadığı gerekçesiyle Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 27.08.2013 tarih ve 2013/158 sayılı kararıyla verilen 61.395,00 TL idari para cezasının tahsili amacıyla…’’

                                                                                      (Danıştay 8.D 2016/9562 E.  2018/119 K. 17.1.2018 T.)

..                                                                                                                                                                                                                                                                                              
                                                
Sonuç olarak esas sermayesinin 5 katı sermayeye sahip olan anonim şirketler avukat bulundurmak zorundadırlar. Aksi halde Cumhuriyet Savcısı tarafından avukatla çalışmadıkları her ay için asgari ücretin 2 katı tutarında bir idari para cezası i verilecektir. Dolayısıyla şirketlerin, şirketin niteliklerine uygun, güncel değişiklikleri iyi takip eden ve alanında uzman kişilerle çalışması büyük önem arz etmektedir.

Stj. Av. E. Barkın SOLHAN & Av. Selçuk ENER