Değer Kaybı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

ARAÇTA KAZA SONRASI OLUŞAN DEĞER KAYBI NEDİR?

Nesnelerin ticari değerleri, maddi değerlerin yanında ayrı bir kalem olarak malvarlığı kapsamında olduğundan bir nesnenin sürüm değerinin azalması da malvarlığı zararını oluşturmaktadır. Zarara uğrayan eşyanın onarım giderleri tazmin edilse bile eşyanın değeri, ikinci el piyasasında hasara uğramayan eşyaya oranla azalmaktadır. İşte bu azalma nesnenin sürüm değerinin azalması olarak ifade edilmektedir.

Gerçekten de kazaya uğramış bir motorlu araç yeterli onarım görmüş olsa bile hasar görmüş aracın rizikoları, bazı gizli bozuklukları barındırabileceği düşüncesi ve azalan kullanım süresi kişilerin onu satın almakta çekingen davranmalarına yol açacaktır. Dolayısıyla kazaya uğrammış olan aracın, kazaya uğramamış olan araçlara oranla satış fiyatı düşecektir.

Bu kapsamda bir motorlu aracın kazaya bağlı olarak hasarlanıp tamir edilmesinden sonraki serbest piyasadaki değeri ile kaza öncesi hasarlanmamış değeri arasındaki farka değer kaybı denilmektedir.

DEĞER KAYBININ TAZMİNİ İÇİN ARAÇ SAHİBİNİN SATMA NİYETİ ŞART MIDIR?

Bu kapsamda aracını satmayan bir kimsenin herhangi bir zararının bulunmadığı düşüncesiyle hüküm verilmesi hakkaniyetli sonuçlar ortaya çıkarmayacağından, zarar görenin aracın sürüm değerinin kaza nedeniyle eksilmesine dayanarak haksız fiil sorumlularından tazminat talebinde bulunabilmesi için aracı satma niyetinde olması bir koşul olarak aranmaz.

DEĞER KAYBI HANGİ YÖNTEM KULLANILARAK HESAPLANIR?

Zarar, malvarlığının gösterdiği iki durum arasındaki farka göre hesaplanmaktadır. Yani kazaya bağlı olarak hasar gören aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa değeri ile hasarın onarılmasından sonraki ikinci el piyasa değeri ile hasarın onarılmasından sonraki ikinci el piyasa değeri arasındaki fark araç değer kaybı zararı olarak kabul edilmektedir. Aracın kilometresi, modeli, emsal satışlar, kullanım amacı, hasarın miktarı, hasarlı kısımların niteliği değer kaybı hesaplamalarında önemli faktörlerdendir.

Yargıtay uygulamalarında da birden fazla parametrenin kullanılarak araç değer kaybı zararının hesaplanması aynı zamanda gerçek zararın tayini olasılığını da arttırmaktadır.

DAHA ÖNCE KAZAYA UĞRAMIŞ BİR ARAÇTA YENİ KAZAYA BAĞLI DEĞER KAYBI SÖZ KONUSU OLUR MU?

Bu gibi durumlarda mahkemelerce, ilgili sigorta şirketlerinden zarar görenin aracının daha evvel karıştığı kazalara ilişkin hasar dosyaları ve tramer kayıtları da getirtilmek suretiyle bilirkişi incelemesi yapılarak araçta meydana gelen değer kaybının tespit edilmesi gerekir. Dava konusu kazadan önceki kaza nedeniyle aracın hangi parçalarının hasarlandığı, hasarın niteliği hesaplamada dikkate alınmalıdır.

DEĞER KAYBI HANGİ BÖLGEDEKİ PİYASA ESAS ALINARAK BELİRLENİR?

Zarar, kural olarak zarar verici olayın gerçekleştiği yerdeki değer üzerinden hesaplanır. Türk Hukukunda özellikle eşyaya yönelik zararların belirlenmesinde, o şeyin zarara uğradığı yer esas alınabileceği gibi, zarar görenin ikamet ettiği yer de somut olaya göre dikkate alınmalıdır. Her koşulda aracın satılabileceği yerdeki fiyata göre tazminat hesabı yapılması durumunda zarar görenin zararının gerçek kapsamının belirleneceği düşünülmektedir.

Yabancı plakalı aracın kaza sonucu bir hasar görmesi halinde de yukarıda izah ettiğimiz gibi esas alınacak yer, kayıtlı olduğu ülke olmalıdır.

DEĞER KAYBININ TAZMİNİNDE KUSUR DAĞILIMI ORANLARI ÖNEMLİ MİDİR?

Sorumlu kişilerin kazanın oluşumuna sebep olmuş kişisel kusurları, tazminat miktarının tayininde önemli rol oynar. Dolayısıyla tazminat miktarı belirlenirken, zarar görenin kusuru tazminat miktarından bir indirim nedeni olarak dikkate alınmalıdır. Bu bağlamda yapılacak olan indirim, tarafların kusur oranlarıyla ve işletme tehlikesi ile fazlasıyla sıkı ilişkili olacaktır. %0 kusur durumunda değer kaybı bedelinin tamamının tazmini mümkün olacaktır.

KAZA YAPTIM. DEĞER KAYBI KONUSUNDA UZMAN BİR AVUKATTAN YARDIM ALMALI MIYIM?

Trafik kazaları sonucu gerçekleşen zararların en hızlı ve en eksiksiz şekilde tazmini için, Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesi ışığında haksız fiil hukuku, Karayolları Trafik Kanunu, Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası kapsamında sigorta hukuku, tahkim ve diğer yargılama yolları alanında uzman bir avukat yardımı alınması gerektiği kanaatindeyiz. Motorlu araçların değer kaybı ve diğer maddi zararlarınızın tazmini için tecrübeli bir avukattan yardım almak, süreç içinde karşınıza çıkabilecek sorunlarınızı en aza indirecektir.