Fazla Çalışma, Hafta Tatili Ve Ulusal Bayram İle Genel Tatil Ücreti Alacaklarının Yüksek Çıkması Halinde İndirim Yapılabilir

İşçilik alacaklarına ilişkin davalarda kıdem ve ihbar tazminatının yanı sıra fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ile genel tatil ücreti alacakları da talep edilebilir. Ancak fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ile genel tatil ücreti alacakları miktarlarının yüksek çıkması durumunda indirime gidilebilmektedir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2021/11165 Esas 2021/15465 Karar 08.11.2021 tarihli kararı uyarınca;

"Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı İsteminin Özeti: Davacı, davacının yurtdışı iş sözleşmesiyle davalıların Rusya'da bulunan inşaat şantiyeleri ile Ukrayna ve Belarus'ta bulunan inşaat şantiyelerinde İnşaat Mühendisi olarak 4.550 USD net aylık ücretle çalıştığını, iş sözleşmesinin haklı bir sebep olmaksızın sonlandırldığını, son 5 ayda ücretinin davacının bilgisi ve onayı dışında 1.000 USD düşürüldüğünü ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatları ile yıllık ücretli izin, ücret, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ve hafta tatili alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.

Davalı Cevabının Özeti: Davalılar ayrı ayrı davacıya ödenmesi gereken bir miktar olmadığını savunarak davanın reddini istemişlerdir. İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: İlk Derece Mahkemesince, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. İstinaf Başvurusu : İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti : Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf incelemesi sırasında İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığı kabul edilerek uzman bir bilirkişiden yeniden rapor Sayfa 1/3 aldırıldığı, aldırılan raporun dosya kapsamına uygun olduğu, bu rapor doğrultusunda karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK 353/1-b.2 maddesi uyarınca İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılarak yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.

Temyiz Başvurusu : Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.

Gerekçe:

1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, taraflar arasındaki sözleşmeye, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki bentlerin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2-Taraflar arasında davacının ödenmeyen ücret alacağı uyuşmazlık konusudur. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun, taleple bağlılık ilkesini düzenleyen 26. maddesine göre, “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.” Dava dilekçesinde ücretin son 5 ay için aylık 1000 USD düşürülerek bu şekilde eksik ödeme yapıldığı açıklanmıştır. Şu halde, eksik ödendiği ileri sürülen ücret alacağı miktarı toplam 5000 USD kabul edilerek ödendiği ispatlanamadığından sadece bu tutar ücret alacağının hüküm altına alınması yerine hesaplanan fazla miktarın da hüküm altına alınması talep aşımı mahiyetinde olduğundan hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

3-Ayrıca, davacının kıdem tazminatı dışındaki talepleri “net” tutar üzerindendir. Bu husus gözetilmeden fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının “brüt” tutar üzerinden hesaplanıp hüküm altına alınması da taleple bağlılık ilkesine aykırıdır.

4-Öte yandan; davacının istinaf talebi sadece vekalet ücretine yönelik olmasına karşın Bölge Adliye Mahkemesi tarafından aldırılan bilirkişi raporunda İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporundaki miktarları aşar şekilde davacı lehine hesaplama yapıldığı, Bölge Adliye Mahkemesince ise taleple bağlı kalınarak hüküm kurulduğu görülmektedir. Açıklanan husus gerek kamu düzenine aykırılık haricinde istinaf sebepleri ile sınırlı inceleme yapılmasını öngören 6100 sayılı HMK’nın 355. maddesine gerekse usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olduğundan hatalıdır. Şu halde yapılması gereken; davacının İlk Derece Mahkemesi tarafından hükme esas alınan rapordaki alacak hesabına yönelik bir istinaf itirazı olmaması sebebiyle davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak gözetilecek ve az yukarıdaki bentlerde açıklanan eksiklikler de giderilecek şekilde yeniden bilirkişi raporu aldırılması, bu şekilde davada kabul edilen alacak miktarlarının tespit edilip hükmün gerekçesinde de gösterilmesi ve nihayetinde davadaki taleple bağlı kalınarak hüküm kurulmasıdır.

5- Taraflar arasındaki bir diğer uyuşmazlık fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacakları bakımından yapılması gereken indirim oranı konusundadır. İşçinin sözü edilen alacaklarından indirim yapılması konusunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak belirtilen çalışmaların uzun bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtayca son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Bu indirim, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre yapılması gerekli uygun bir indirimdir. Ancak ulusal bayram ve genel tatil çalışmalarının tanık anlatımları yerine yazılı belgelere 9. HD., E. 2021/11165 K. 2021/15465 T. 8.11.2021 Sayfa 2/3 ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Yapılacak indirim, işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan alacak miktarına göre takdir edilmelidir. Somut uyuşmazlıkta; Bölge Adliye Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda takdiri delil niteliğindeki tanık beyanları dikkate alınarak hesaplama yapıldığından; fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarından indirim yapılması isabetli ise de; indirim oranının %50 kabul edilmesi hakkın özünü etkiler mahiyettedir. Açıklanan sebeple, yeniden aldırılacak bilirkişi raporu sonrası bulunacak alacak miktarlarına göre dosya kapsamına uygun makul bir oranda indirim yapılması gerekmektedir. Bu husus gözetilmeden karar verilmesi de hatalı bulunmuştur.

SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine, 08.11.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi."