İşçilik Alacaklarının Belirlenmesinde Farklı Tüzel Kişiler Bünyesindeki Hizmetler Birleştirilmez

İşçilik alacaklarının belirlenmesi noktasında hizmet süresi belirlenirken birçok olgu somut olarak belirlenmelidir. Eğer işçi farklı tüzel kişiler bünyesinde çalışmış ise bu durumda hizmetlerin değerlendirilmesi ve işverenlerin sorumluluklarının belirlenmesi için şirketler/işverenler arasında işyeri devri, hizmet sözleşmesi devri, asıl işveren alt işveren ilişkisi ve birlikte istihdam olgularının bulunup bulunmadığının somut olarak belirlenmesi gerekir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2020/5156 Esas 2021/6452 Karar numaralı 18.03.2021 tarihli ilamı uyarınca;

"Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkili davacının 26.08.2008 tarihinden itibaren petrol gaz arama üretim alanında faaliyet gösteren ... Sondaj Sanayi Tic. Ltd. Şti. adlı şirket sigortalısı olarak çalışmaya başladığını, aralıksız çalışmaya devam ederken sigortasının ... İnşaat Turizm Ltd. Şti. olarak davam ettiğini, en son ... Gıda Mad. Petr. Ltd. Şti. firmasına geçirildiğini, müvekkili ile birlikte diğer iş arkadaşlarının da durumunun aynı olduğunu, çalıştığı süre boyunca kule ve talimat aldıkları yöneticilerin değişmediğini, Sosyal Güvenlik Kurum kayıtlarında; bulunduğu firmanın diğer iş arkadaşları ile birlikte değiştiğini, ... Gıda Mad. Petr. Ltd Şti.'nin son dönemde Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı (...) alt işvereni olarak çalıştığını, müvekkilinin bu faaliyette önce sondör olarak çalıştığını, 11.05.2015 tarihinde iş sözleşmesinin haksız feshedildiğini, fazla çalışma yaptığını, 7 gün 24 saat faaliyetin şantiyede devam ettiğini, hafta tatili, ulusal bayram genel tatil günlerinde çalıştığını, sahada 30 günde 20 gün çalışma, 10 gün dinlenme, 12 saat gece vardiyası, 12 saat gündüz vardiyasında çalıştığını, 2013 yılı Kasım öncesi çok daha fazla çalıştığı dönem olduğunu, otellerde ve sahada konakladığını, çalışmanın yarısı gece yarısı gündüz vardiyasında geçtiğini, kıdem ihbar tazminatına giydirilmiş brüt ücret hesabında 3 öğün yemek konaklamanın işveren tarafından karşılandığını hak ettiği sürede izinlerin kullandırılmadığını, işçileri devralan ... Gıda Mad. Petr. Ltd Şti.'nin tüm dönem çalışmasından sorumlu olduğunu, davacının 2013 yılı Kasım ayı itibari ile Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı sahasında ve asıl işverenliğinde ... Gıda Mad. Petr. Ltd. Şti.'ne ait ait sondaj kulesinde çalıştığını, asıl işveren ve devralan Sayfa 1/3 olarak işçilerin alacaklarının ödenmesinden sorumlu olduğunu şirketlerin sorumlulukları dikkate alınarak kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalılar Cevabının Özeti: Davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı vekili; davacının 2013 yılından itibaren maden arama faaliyeti yürüten diğer davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti.'nin işçisi olduğunu, ihale makamı konumunda bulunan müvekkilinin işçilik alacaklarından sorumlu tutulamayacağını savunarak husumet yönünden davanın reddini istemiştir. Davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti. Vekili; 11.05.2015 tarihli ibraname ile davacıya kıdem ve ihbar tazminatı ile izin ücret alacağı olmak üzere 1.2158,40 TL ödeme yapıldığını, 04.11.2013 tarihinden iş sözleşmesinin feshedildiği tarihe kadar hizmet süresi içinde normal ücret fazla çalışma ücreti ve hafta sonu çalışma, bayram çalışma ücretleri ile kıdem ihbar tazminatını tahsil ederek ibra ettiğini, ibranameyi imzaladığını, 21 gün çalışıp 10 gün izin, 18 gün çalışıp 11 gün izin şeklinde çalışmasına rağmen aylık ücretini 30 gün üzerinden aldığını, fazla çalışma ücret hakkı olmadığını, Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı ile olan sözleşme gereği belirli süreli iş olup 28.04.2015 tarihinde sona ereceğinden tüm işçilere 01.04.2015 tarihli iş sözleşmesi fesih bildiriminin tebliğ edildiğini, ihbar tazminatı ödendiğini, 04.11.2013 öncesi alacaklardan sorumlu olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: İlk Derece Mahkemesi; birden fazla işçinin başka bir işverende toplu şekilde işe başlamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, bu durumun işçi transferini gösterdiği, ... ve ... şirketlerinin ortaklarının ... firmasında ortaklık yaptığı, ticari ilişkinin bütün bağlantıları ile ortaya çıkarılmasının olası olmadığı, mevcut veriler ile birlikte tanık beyanlarının birlikte değerlendirilmesi sonucu firmalar arası geçişte işçilerin insiyatif kullanmadığının anlaşıldığı, organik bağ olmasa da davalı şirket ile dava dışı şirketler arasında üçlü hizmet devri olgusunun ağırlık kazandığı gerekçesi ile davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti.’nin tüm hizmet döneminden, Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı’nın ise alacaklarından kendi hizmet dönemi için sorumlu olduğu kabul edilerek toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda yazılı gerekçe davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. İstinaf Başvurusu: İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı vekili ve davalı ... Mad. Petr. Ltd. Şti vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti : Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince her iki davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. Temyiz: Bölge Adliye Mahkemesinin kararını yasal süresi içinde davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı vekili ve davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti vekili temyiz etmiştir. Gerekçe: 1- Davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı vekili temyizi yönünden; 9. HD., E. 2020/5156 K. 2021/6452 T. 18.3.2021 Sayfa 2/3 Miktar ve değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan taşınır mal ve alacak davalarına ilişkin nihai kararlar 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Kesinlik sınırı kamu düzeni ile ilgilidir. Temyiz kesinlik sınırı belirlenirken yalnız dava konusu edilen taşınır malın veya alacağın değeri dikkate alınır. Faiz, icra (inkar) tazminatı, vekalet ücreti ve yargılama giderleri hesaba katılmaz. Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulü ile davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti.’nin davacının tüm hizmet döneminden, davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı’nın ise alacaklardan kendi hizmet dönemi için (04.11.2013-11.05.2015 arası) sorumlu olduğu kabul edilerek karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesinin davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı istinaf başvurusunu esastan reddettiği, ve temyize konu edilen davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı’nın sorumlu kabul edildiği miktar, karar tarihindeki temyiz kesinlik sınırı olan 72.070,00 TL kapsamında kaldığından, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 362 nci maddesi uyarınca davalı ... Petrol Anonim Ortaklığı vekili temyiz isteminin REDDİNE, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 2- Davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti. temyizi yönünden; İşçilik alacaklarının belirlenmesi noktasında kural olarak farklı tüzel kişiliği haiz şirketlerde geçen hizmetlerin birleştirilmesi mümkün değildir. Ancak bu gibi durumlarda işçilik alacakları hesabı noktasında hizmetlerin değerlendirilmesi ve işverenlerin sorumluluklarının belirlenmesi için şirketler/işverenler arasında işyeri devri, hizmet sözleşmesi devri, asıl işveren alt işveren ilişkisi ve birlikte istihdam olgularının bulunup bulunmadığının somut olarak belirlenmesi gerekir. Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili, müvekkilinin sondör olarak çalıştığı dönemin tümünde aynı kulede ve çeşitli sahalarda aynı işi yaptığını, sigortasının belirli dönemlerde başka firmalara aktarıldığını, geçişlerin toplu halde yapıldığını, ... Sondaj Sanayi Tic.Ltd. Şti. adlı şirket sigortalısı olarak çalışmaya başladığını, aralıksız çalışmaya devam ederken sigortasının ... İnşaat Turizm Ltd. Şti. olarak devam ettiğini, en son ... Gıda Mad. Petr. Ltd Şti. firmasına geçirildiğini, son devralan firma olarak davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti.'nin tüm dönem çalışmasından sorumlu olduğunu, 2013 yılından itibaren Türkiye Petrol Anonim Ortaklığı asıl işverenliğinde çalıştığını iddia etmiştir. Her ne kadar, 2013 yılı öncesinde davacının çalışma kaydını bildiren dava dışı şirketler ile davalı ... Ltd. Şti arasında davacı tanıklarının beyanlarına göre organik bağ, üçlü hizmet devri bulunduğuna ilişkin kanı ve varsayımından hareketle her üç şirkete bağlı gerçekleşen tüm hizmet süresine ilişkin işçilik alacaklarından mahkemece davalı ... Ltd. Şti. sorumlu olduğu kabul edilmişse de, ticaret sicil kayıtlarına göre dava dışı ... Sondaj Ltd. Şti ile davalı ... Ltd. Şti 'nin hakim ortaklarının dava dışı ... İnş Ltd.Şti ortağı olması tek başına aralarında organik bağ veya birlikte istihdam, olduğunu kabule yeterli değildir. Davalı şirketin bağlı olduğu ticaret sicili ve işyeri adresi ile dava dışı şirketlerin her hangi bir bağlantısı bulunmamaktadır. Hizmet cetveline göre davacı, uyuşmazlık konusu 2013 yılı öncesi dönemde dava dışı şirketlerde farklı şehir (Aydın, Manisa, Kütahya Çanakkale, Edirne Konya, Denizli, Sakarya) ve ayrı işyerlerinde, davalı şirkette ise Trabzon ve Şanlıurfa'da görev yapmıştır. Davalı ... Ltd. Şti ile davacının 2013 yılı öncesinde çalışma kaydını bildiren dava dışı şirketler arasında somut deliller ile organik bağ, üçlü hizmet devri olduğu dosya kapsamına göre ispatlanamamıştır. Hal böyle olunca; davalı ... Mad. Petr. Ltd Şti.'nin tüm çalışma döneminden sorumlu kabul edilerek hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının ve bu karara karşı istinaf talebini esastan reddeden Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18.03.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi."