Savunmaya İtibar Adil Yargılamanın Gereğidir

Ceza yargılamasında davanın tarafları arasında sahip olunan hak ve yükümlülükler bakımından tam bir eşitlik sağlanmış olmalı ve bu eşitlik yargılama boyunca devam etmelidir. Yargılama boyunca yapılan her türlü usuli işlem, delil ve karşı delil sunma, iddialar ve savunmalar, silahların eşitliği ilkesi kapsamında gerçekleşmeli ve bu kapsamda değerlendirilmelidir. Esasa ilişkin savunmanın etkisiz kalmasına neden olacak şekilde erişim hakkının sağlanmaması ceza yargılamasını işlevsiz kılmakta, temel insan haklarından olan adil yargılanma hakkını da ihlal etmektedir.

Anayasa Mahkemesi 2020/35795 Başvuru Numaralı 16.05.2024 Tarihli kararında;

“…Somut olayda katılanın beyanlarına üstünlük tanınarak mahkumiyet kararı verilmesi karşısında öncelikle başvurucunun keşif yapılmamasına yönelik itirazlarının dikkate alınması, bu iddia ve itiraza da yeterli ölçüde şans tanındığının ortaya konulması gerekmektedir. İstinaf kararında söz konusu hususa yönelik ayrıca bir gerekçe gösterilmemiş ve ispat bakımından değerlendirmenin yeterli olduğu sonucuna varılmakla yetinilmiştir.

38. Başvurucu istinaf aşamasında, katılanın soruşturma aşamasında ifadesinde belirttiği özelliklere cevaben fiziksel özelliklerini gösterir bir doktor raporunu, fotoğraflarını dosyaya sunmuş, yargılama sırasında da fiziksel özelliklerini dile getirmiştir. Ancak kovuşturma evresinde bu husus katılan tarafından yalnızca sima ile açıklanmış, bununla birlikte polis merkezindeki ifadelerinin daha doğru olduğu da belirtilmiştir. Kararda başvurucunun bu konuda çelişkiler olduğuna dair iddiaları hakkında bir belirme yapılmamış ve katılanın ifadeleri ile yetinilmiştir. Yargılamanın bütününe bakıldığında bir açıklama yapılmamış olması, delillere etkili bir şekilde karşı çıkılmasına fırsat verilmemesi anlamına gelmektedir.

39. Diğer taraftan katılan, soruşturma esnasında otomobilin camının kırılması üzerine uyandığını beyan etmiştir. Kararda da otomobilin camının kırıldığı kabul edilmiştir. Bu hususlar tanık beyanlarına itibar edilmeme nedenleri teşkil etmektedir. Bununla birlikte olay yeri inceleme raporunda aracın sağ ön camının çatladığı bilgisinin bulunması ve katılanın kovuşturma aşamasındaki ifadeleri dikkate alındığında istikrarlı tanık beyanlarına itibar edilmeme nedenleri gerekçeli karardan anlaşılamamıştır. Başka bir deyişle yeterli gerekçeyle izah edilmemiştir.

40. Buna göre başvurucunun katılanın beyanlarını çürütmeye yönelik sonuca etkili iddiaları, silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerine uygun şekilde karşılanmamıştır. Kanun yolu incelemeleri sırasında da bu eksiklikler telafi edilmemiştir. Sonuç olarak yargılama süreci bir bütün olarak ele alındığında başvurucunun usule ilişkin imkanlar konusunda oldukça dezavantajlı ve zayıf bir duruma düşürüldüğü kanaatine varılmıştır.

41. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa’nın 36. Maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir”

Şeklinde içtihat etmiştir. Yargılama sırasında sanığın beyanlarına, iddialarına, savunmalarına riayet edilmemesi adil yargılanma hakkı ihlalleriine yol açmaktadır.

Ceza hukuku, temel insan hakları ile olan sıkı ilişkisi ve bireylerin hayatına olan direkt etkisi sebebi ile uzmanlığı gerektiren teknik bir alandır. Yardıma ihtiyacınız olduğunda uzman bir avukat ile beraber yol almak, hak ve zaman kaybı yaşamamanız adına kritik önem taşır.