Türk Hukukunda İcra İnkâr Tazminatı: Ne Anlama Gelir ve Nasıl Uygulanır?

Türk Hukukunda İcra İnkâr Tazminatı: Ne Anlama Gelir ve Nasıl Uygulanır?

İcra inkâr tazminatı, Türk hukukunda alacaklının, borçlu tarafından icra takibinin haksız yere engellenmesi nedeniyle uğradığı zararı tazmin etmesini sağlayan bir düzenlemedir. İcra ve İflas Kanunu’nda, alacaklının hakkını korumak amacıyla bu tazminat hakkı öngörülmüştür.

Bu yazıda, icra inkâr tazminatının ne olduğunu, nasıl talep edileceğini ve hangi şartlar altında uygulanacağını açıklığa kavuşturacağız.

İcra İnkâr Tazminatı Nedir?

İcra inkâr tazminatı, borçlunun icra takibini haksız bir şekilde engellemesi sonucu alacaklının uğradığı zararın karşılanması amacıyla ödenen tazminattır. Yani, borçlu ödeme yapmaktan kaçınırken, alacaklının icra takibini başlatıp bu süreci yürütmesine engel oluyorsa, alacaklı icra inkâr tazminatı talep edebilir.

Türk Hukuku’nda, İcra ve İflas Kanunu’nun 68. maddesi bu tazminatın dayanağını oluşturur. Alacaklı, icra takibini engellemeye yönelik kötü niyetli bir davranışla karşılaşırsa, uğradığı zararları tazmin etmek için başvuruda bulunabilir.

İcra İnkâr Tazminatının Şartları

İcra inkâr tazminatının talep edilebilmesi için bazı koşulların gerçekleşmesi gerekir:

1. Haksız İcra Takibi Engelleme: Borçlunun, icra takibini haksız yere engellemesi gerekir. Örneğin, borçlu ödeme yapmaktan kaçınarak veya icra işlemlerinin yapılmasını engelleyerek alacaklıyı zarara uğratıyorsa, bu durumda tazminat talep edilebilir.
2. Kötü Niyetli Davranış: Borçlunun, takibi engelleme amacının kötü niyetli olması gerekmektedir. Bu, alacaklının zararına yol açmak için kasıtlı olarak icra işlemlerini durdurma veya geciktirme gibi davranışlar anlamına gelir.
3. Zararın İspatlanması: Alacaklı, uğradığı zararı ispatlamak zorundadır. Örneğin, alacaklının icra takibi için harcadığı para, zaman, avukatlık ücreti gibi masraflar zarar olarak kabul edilebilir.
4. Başvuru Süresi: Alacaklı, icra inkâr tazminatına başvurmak için belirli bir süreye sahiptir. Bu süre, borçlunun haksız engellemeyi yaptığı tarihten itibaren başlar ve genellikle 10 gündür.
5. Geçerli Bir İlamsız İcra Takibi: Geçerli bir ilamsız icra takibi yapılmış olmalıdır

İcra İnkâr Tazminatının Miktarı

İcra inkâr tazminatının miktarı, alacaklının uğradığı zarar ile orantılıdır. Zararın türü ve büyüklüğü, tazminatın ne kadar olacağını belirler. Bu zarar, alacaklının icra işlemleri için yaptığı masraflar (avukatlık ücreti, icra masrafları, işlem ücretleri vb.) ya da gecikmeler nedeniyle uğradığı maddi kayıplar olabilir. Mahkeme, alacaklının talebini ve sunduğu delilleri değerlendirerek tazminatın miktarını belirler. Mahkeme tarafından belirlenecek olan inkar tazminatı oranı, %20'nin altında olamaz. Borçlu, alacaklının zarar oranının %20'den az olduğunu kanıtlamak suretiyle daha düşük bir tazminat talep edemez

İcra İnkâr Tazminatının Uygulama Alanları

İcra inkâr tazminatı, borçlunun icra takibini engellemeye yönelik kötü niyetli davranışları sonucu talep edilebilir. İşte bazı örnekler:

• Borçlunun mal beyanında bulunmaması: Borçlu, mal beyanında bulunarak takibin yapılmasını engellemeye çalışıyorsa.
• İcra takibine itiraz etme: Borçlu, ödeme yapmaya niyetli olmadığı halde sürekli olarak icra takibine itiraz ederek işlemlerin uzamasına neden oluyorsa.
• Takibin durdurulması amacıyla engellemeler: Borçlu, icra işlemlerinin yavaşlatılması veya tamamen durdurulması için çeşitli usulsüz davranışlar sergiliyorsa.

İcra İnkâr Tazminatına Başvuru

İcra inkâr tazminatına başvurabilmek için alacaklının, icra mahkemesine başvurması gerekir. Alacaklı, başvuru sırasında zararın ne kadar olduğunu gösteren belgeler ve deliller sunmalıdır. Bu deliller, icra takibi için harcanan paralar, yapılan işlemler ve gecikmeler nedeniyle uğranan zararları içerebilir.

Başvuru, icra takibinin engellenmesinden veya borçlunun haksız yere icra işlemlerine karşı çıkmasından sonra yapılmalıdır. Başvuru süresi genellikle 10 gündür, ancak somut duruma göre farklılık gösterebilir.

İcra İnkâr Tazminatının Ödenmesi

Mahkeme, başvuru sonrası alacaklının zararını değerlendirir ve tazminat miktarına karar verir. Eğer mahkeme, alacaklının haklı olduğunu belirlerse, borçluya tazminat ödemesi için karar verir. Tazminatın ödenmesi, borçlunun ödeme yükümlülüğü altına girmesini sağlar.

Sonuç

İcra inkâr tazminatı, Türk hukukunda alacaklının, borçlu tarafından haksız yere icra takibinin engellenmesi nedeniyle uğradığı zararı tazmin etmek için başvurabileceği önemli bir mekanizmadır. Borçlunun, icra işlemlerini engellemeye yönelik kötü niyetli davranışları, alacaklının zarar görmesine yol açar. Bu durumda, alacaklı, uğradığı zararları tazmin ettirebilmek için icra inkâr tazminatı talep edebilir. Bu düzenleme, alacaklının haklarının korunması açısından önemli bir güvence sağlar.

İcra Hukuku teknik bir alandır ve uzmanlığı gerektirir. Yardıma ihtiyaç duyduğunuzda alanında uzman bir avukat ile birlikte yol almak, büyük hak kayıplarının önüne geçecektir.